مسئله حضور رسانه‌هایی که در مالکیت خود هیچ‌گونه وابستگی به حکومت و یا وابستگان به آن ندارند از مسائلی است که دغدغه حکومت‌ها و تلاش برای رسیدن به یک توافق بر سر آن هیچ‌گاه مشمول یک جریان، ایدئولوژی و یا تفکر حزبی غالب و مشخص نخواهد شد. حتی در جوامعی که حیات رسانه‌های خصوصی چون شمعی در باد است نیز حکومت در مواقع نیاز از رسانه های غیردولتی دست یاری می‌طلبد و ناخواسته اذعان می‌کند که در روزهای تنگ میشود رسانه‌های غیرخودی را نیز به یاری گرفت. نقش رسانه‌ها در اجرایی شدن برنامه‌های کلان حکومت‌ها و یا یاری رساندن به نهادینه کردن مولفه‌های فرهنگی که مدنظر دولت‌ها و دولتمردان است در تحقیقات زیادی مورد ارزیابی و سنجش قرار گرفته است که نتایج آن نشان از تاثیرگذاری رسانه‌های غیردولتی در اجرایی شدن برنامه‌های دولتی عام‌المنفعه دارد. برنامه‌هایی که اغلب در سطح ملی و فارغ از منافع جناحی طراحی و پیاده‌سازی می‌شوند کمتر دیده شده که رسانه‌ها را به عنوان موانعی در برابر خود ببینند. بسیاری از برنامه‌های توسعه‌ای در کشورهای جهان سوم با یاری رسانه‌هایی در میان جامعه عملی شده‌اند که هیچ‌گونه وابستگی جناحی و یا حزبی به دولت‌ها نداشته‌اند و اجباری هم برای این حمایت از سوی دولت‌ها به آنها تحمیل نشده بوده است (خدابخش،۱۱۵:۱۳۸۲).
البته مطالعات رسانه‌ای نشان می‌دهد در خارج از دایره قدرت دولت رسانه‌ها ممکن است در برهه‌هایی به‌گونه‌ای عمل کنند که برای حاکمیت نه تنها مطلوب نیست بلکه منجر به ایجاد موج‌های اجتماعی شود که از دایره کنترل و نظارت حکومت نیز خارج شود. اگرچه مصداق‌های چنین اقدامات و تاثیرگذاری‌هایی چندان نیست اما در جایی که نقش و تاثیرگذاری جامعه نه مطلوب حکومت و نه به نفع جامعه و تنها در خدمت منافع رسانه است یکی از همان بزنگاه‌هایی است که ترس و دغدغه‌های دولتمردان را تا آنجا افزایش می‌دهد که آن را مستمسکی برای وضع قوانین محدودکننده می‌کنند. نظم اجتماعی مقوله ای است که به پایش دائم حکومت، شهروندان و نهادهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی نیازمند است. عملکرد رسانه‌ها در مواردی می‌تواند نه تنها التهاب را به جامعه تزریق کند بلکه منجر به برهم خوردن نظم اجتماعی و حتی بحران در جامعه شود. بحران‌هایی که در جوامع دموکراتیک بیشترین ضربه را به نهاد دموکراسی وارد خواهد کرد (رابی وداجنیز،۱۳۸۴:۳۵۳(. البته بحران‌زدایی رسانه‌ها بسیار بیشتر از بحران‌زایی آنها در نتایج تحقیقات رسانه‌ای نمود دارد. در بحران‌های طبیعی همیشه یکی از تکیه‌گاه‌های حکومت‌ها برای برگرداندن آرامش به جامعه امداد جستن از همه رسانه‌های فعال جامعه از جمله رسانه‌های غیردولتی است. در بحران‌های غیرطبیعی هم نقش رسانه‌ها به همین قوت و قدرت پررنگ است. بحران‌هایی چون جنگ، کم‌آبی و یا مشکلات اقتصادی بزرگ؛ بزنگاه‌هایی است که رسانه‌ها (هم دولتی و هم خصوصی) می‌توانند برای مدیریت بحران به یاری دولتمردان بیایند (سبیلان اردستانی،۱۵۰:۱۳۸۷). سلطانی فر(۱۳۸۸) نیز تاکید کرده است رسانه‌ها بازوی قدرتمندی برای کنترل بحران‌هایی هستند که هیچ حکومتی در طول حیات خود از وقوع آنها مصون نیست .
دولت‌ها و حکومت‌ها در بسیاری مواقع نیاز دارند شهروندان جامعه خود را برای امری که ادامه حیات جامعه و باالتبع حیات خود حکومت در گرو اجرا شدن بهینه آن‌هاست ترغیب کنند. مشارکت شهروندان در قبال تصمیم‌گیری‌های مهمی که می‌تواند تاثیرات طولانی مدت در بخش‌های مختلف جامعه داشته باشد یکی از مهمترین دغدغه‌های هر حکومتی است. پویایی رسانه‌ها در چنین مواقعی و انگیزه‌بخشی آنها به مخاطبانشان می‌تواند بازوی توانمندی برای حکومت‌ها باشد تا افکار عمومی را در جهت مشارکت بیشتر به‌خصوص در عرصه سیاسی بسیج کنند. اعتماد مردم به رسانه‌هایی که همسو با نظرات آنها حرکت می‌کنند باعث میشود نقش این رسانه‌ها در افزایش مشارکت سیاسی مخاطبانشان بیش از هر عامل دیگری تاثیرگذار باشد. شهروندان بیش از تریبون‌ها رسمی دولت‌ها در پی تایید مشارکت خود توسط رسانه‌هایی هستند که مورد اعتماد آنها بوده و روزانه از خوراک خبری آنها استفاده می‌کنند سلطانی‌فر،۱۸۱:۱۳۸۸). به عبارتی مطالعات رسانه نشان داده دولت در بسیج افکار عمومی اگر همراهی رسانه‌های غیردولتی را داشته باشد بسیار بیشتر از زمانی می‌تواند دلگرم به تحقق اهداف و برنامه‌هایش باشد که تنها از طریق رسانه‌های شناخته‌شده‌ای که مالکیت آن در دست خود اوست اقدام به این کار کند.
برخی مطالعاتی که در خصوص تعامل دولت‌ها و رسانه‌هایی که دولت نه تنها در مالکیت بلکه در مقوله نظارت نیز در ارتباط با آنها ابزار قدرتمندی در دست ندارد نشان می‌دهد نقش آنها بیشتر برای حکومت‌ها مایه دردسر بوده و خود تبدیل به یک آسیب اجتماعی میشود. مطالعات درخصوص نقش ماهواره‌ها و ارزش‌های جامعه ایران نشان داده که در برخی موارد به‌ویژه در خصوص آسیب‌های اجتماعی چون مواد مخدر رسانه‌هایی که از کنترل حاکمیت خارج بوده‌اند نتوانسته‌اند به برنامه‌های اصلاحی دولت در این زمینه کمک کنند (ماهواره؛فرصت‌ها و چالش‌ها،۱۳۸۶: ۲۴۰) .البته وقتی پای رسانه‌هایی به میان می‌آید که اگرچه در مالکیت؛ مرزبندی آشکاری با حاکمیت دارند اما در قبال دولت و جامعه مسئولیت داشته و طبق قوانینی که حکومت برای آنها وضع کرده فعالیت می‌کنند تحقیقات نشان می‌دهد که رسانه‌ها نه تنها در زمینه‌هایی چون آسیب‌های اجتماعی می‌توانند به تحقق برنامه‌های دولت کمک کنند بلکه خود می‌توانند نقش بازدارنده‌ای در این ناهنجاری‌ها و به‌طورکلی کاهش میزان آسیب‌های اجتماعی داشته باشند (رسانه‌ها و پیشگیری از جرم ۱۳۸۴: ۲۳۸) .
در باب ارتباط متقابل رسانه‌ها و حاکمیت برخی پژوهشهای معدودی که در کشور انجام شده نشان می‌دهد هرچه رسانه‌ها نقش خود را به‌خوبی انجام دهند و بالاترین معیارهای حرفه‌ای و تخصصی را برای این امر به کار گیرند و فارغ از هیاهوی سیاسی و یا منافع حزبی و شخصی به وظایفی که جامعه از آنها انتظار دارند بپردازند و در این راه دولت‌ها نیز مانع‌تراشی نکنند تاثیرگذاری رسانه‌ها می‌تواند فراتر از همراهی با برنامه‌ها و چشم‌اندازهای ملی بلکه تا سطح اصلاح برخی قوانین برای بهبود وضعیت بخشی از شهروندان جامعه نیز پیش رود.
در پژوهشی که محمود اسعدی در خصوص تاثیرگذاری رسانه‌های داخلی در خصوص تغییر قانون کار انجام گرفته مشخص شده که رسانه‌های مکتوب با اختصاص دادن بخشی از مطالب خود به صورت متناوب در یک بازه زمانی چندساله توانسته‌اند هم افکار عمومی و هم مراجع تصمیم‌گیرنده را برای تغییر این قانون به نفع کارگران متقاعد کنند (اسعدی،۱۳۷۷: ۶۶-۷۷).
۲-۷-۲مطالعات درخصوص نقش خبرگزاری‌ها
متاسفانه به نسبت طول عمر خبرگزاری‌ها در ایران و میزان و حجم فعالیت روزانه آنها، پژوهش و مطالعات کافی درخصوص نقش خبرگزاری‌ها در جامعه، ارتباط و تعامل آنها با حاکمیت و جنبه‌های مثبت و منفی این ارتباط انجام نشده است. معدود پژوهش هایی هم که در رساله‌های دانشجویی و یا برخی کتاب‌ها انجام شده بیشتر به صورت موردی در خصوص یکی از نقش‌های خاص خبرگزاری‌ها و یا اثرگذاری ویژه‌ای در جنبه‌ای از اجتماع که می‌تواند با وظایف و کارکردهای حاکمیت همپوشانی داشته باشد بوده‌اند. مرور پژوهشنامه مطبوعات و خبرگزاری‌ها نشان می‌دهد که خبرگزاری‌ها همیشه در سایه مطبوعات بوده‌اند و اگر در مطالعات رسانه گوشه چشمی به آنها شده بیشتر درخصوص تعامل آنها با مطبوعات و یا نحوه مدیریت، رضایت کارکنان و یا ساختارهای آموزشی مورداستفاده آنها برای ارتقا دانش نیروی انسانی آنها بوده است .
با این حال پژوهشهای رسانه‌ای در کشورهای دیگر اگرچه ممکن است با مختصات رسانه‌ای ایران چندان همخوان نباشند اما نشان از آن دارد که خبرگزاریهای خصوصی بیش از هر چیزی جلب رضایت مخاطب خود را به عنوان هدف نهایی خود در سیاست‌گذاری‌ها قرار داده تا از این طریق بتوانند به حداکثر سود ممکن برسند.
پژوهش هربرت آلتشول(۱۳۷۴) نشان می‌دهد خبرگزاری‌ها ممکن است در جهت‌گیری کلی اخبار خود به سمت و سویی بروند که تنها منافع بخش محدودی از جامعه که همان سرمایه‌گذاران بخش‌های مختلف تولیدات جذاب مشتری‌پسند هنری-رسانه‌ای هستند تامین شود. اگرچه درخصوص خبرگزاریهای داخلی وقتی پای مالکیت دولتی در میان نباشد معمولا اهداف و استراتژی‌های کلی آنها در جهت منافع کلی کشور یا همان منافع ملی تعریف شده است. مدیرمسئول سابق خبرگزاری غیردولتی فارس معتقد است مهمترین وظیفه خبرگزاری اطلاع‌رسانی دقیق بوده تا از این طریق هم جامعه و هم حکومت منتفع شود (استادی، ۹:۱۳۸۵).
یکی از جامع‌ترین پژوهش‌هایی که در ارتباط با خبرگزاریهای غیردولتی انجام شده نشان می‌دهد ۸۴ درصد حجم اخبار این خبرگزاری‌ها از نظر جهت‌گیری با رویکرد‌های مشابه رسانه‌های دولتی منتشر شده است. (مهدی‌زاده،۱۳۸۴). مطالعه اخبار این خبرگزاری‌ها نشان می‌دهد سوگیری انتقادی این خبرگزاری‌ها بیش از همه مرتبط با جناح‌بندی سیاسی آنها بوده است.
برخی پژوهشهای رسانه‌ای نیز به تعامل و یا تاثیرگذاری غیرمستقیم خبرگزاری‌ها و حاکمیت پرداخته‌اند که نشان از آن دارند که خبرگزاری‌ها به صرف انجام وظایف و مسئولیت‌های حرفه‌ای خود می‌توانند ارزش افزوده‌ای برای حاکمیت محسوب شوند و بخشی از وظایف و یا هزینه‌هایی که ممکن بود برعهده دولت‌ها قرار گیرد را متقبل شوند. برای نمونه تولید و انتشار اخبار و عملکرد دستگاه‌های دولتی که مسئولیت اصلی ان برعهده روابط عمومی‌های ادارات و سازمان‌های دولتی است بیش از همه بر دوش خبرگزاری‌ها به‌ویژه خبرگزاریهای غیردولتی بوده است (ثنایی نورانی،۱۳۸۴).
پیشینه پژوهشهای رسانه‌ای در باب تعامل حاکمیت و رسانه‌های غیردولتی به‌ویژه خبرگزاریهای غیردولتی در کشور نشان از آن دارد که هنوز تا تبیین این ارتباط و تعامل راه درازی در پیش است و می‌توان در جنبه‌های مختلف این ارتباط پژوهشهای مستقل و مختلفی را انجام داد. از این رو در این تحقیق سعی شده است تا با پرداختن به یکی از پرسش‌های اساسی فضای رسانه‌ای کشور یعنی مصائب و شیرینی‌های ظهور، حضور و حیات خبرگزاریهای غیردولتی برای حاکمیت پرداخته شود تا شاید راه برای مطالعات آتی نیز هموارتر شود.
۲-۷-۳ مطالعات مرتبط با تاثیرگذاری خبرگزاری ها
اگرچه در ارتباط با تاثیرگذاری رسانه‌ها مطالعات زیادی در هم در کشور ما و هم در سطح بین‌المللی انجام شده اما در ارتباط با نقش و تاثیرگذاری خبرگزاری‌ها به ویژه خبرگزار‌های غیردولتی در عرصه داخلی مطالعه ای انجام نشده است. با اینکه بیش از یک دهه از آغاز به کار خبرگزار‌ها در کشورمان می‌گذرد اما هیچ تحقیق بایسته ای در این سال‌ها نه از سوی جامعه دانشگاهی و نه از سوی سازمان های دولتی و حاکمیتی انجام نشده تا مشخص کند که فعالیت خبرگزاری ها فارغ از ماهیت مالیکتی آنها تا چه اندازه و در چه بخش‌هایی از کارکرد و حیات حکومت تاثیرگذار بوده است. یک نقصان بزرگ که رفع آن نه تنها در ارتباط و تعامل خبرگزاری ها با حاکمیت می تواند تاثیر گذار باشد بلکه هم در اصلاح برخی سازوکارهای نهادهای دولتی و رویه‌های کلی سیاست‌گذاری‌های رسانه‌ای حکومت تاثیرگذار باشد و هم برای تعریف، بازتعریف و اصلاح برخی سیاست‌گذاری‌ها و رویه‌های رسانه‌ای به ویژه توسط مدیران خبرگزاریهای داخلی یک نقشه راه مفید، کاربردی و همراه با اطلاعات غنی و برآمده از واقعیت‌های مختصات فضای رسانه‌ای و فرصت‌ها و تهدیدات جغرافیای ترسیم شده در فضای تحت حاکمیت دولت و مسئولان آن ارائه دهد. در این تحقیق سعی خواهد شد با رجوع به حداقل اطلاعات موجود در این زمینه و نیم نگاهی به تجربه های انجام شده در ارتباط با خبرگزاریهای خارجی و نحوه تاثیرگذاری آنها بر تصمیم سازی های حاکمیتی و در نهایت تعامل حکومت و خبرگزاری‌ها به اطلاعات و نتایجی برسیم که هم سنگ بنای آغازین مطالعات پسینی باشد و هم برای دست اندرکاران رسانه به ویژه خبرگزاری ها و هم مسئولان تصمیم ساز حکومتی حداقل مفیدی از انباشت دانش فراهم آید.
۲-۸ چارچوب نظری تحقیق
در انجام این پژوهش و به منظور شناسایی فضای رسانه‌ای موجود از نظریه نظام‌های رسانه‌ای استفاده شده است. همچنین به منظور بررسی میزان استقلال خبرگزاری‌ها نظریه اقتصاد رسانه‌ای مدنظر این پژوهش بوده است. نظریه تاثیر رسانه‌ها برای بررسی نقش و کارکرد خبرگزاریهای غیردولتی و همچنین دیپلماسی رسانه‌ای با هدف تبدیل تهدیدها به فرصت به‌کار گرفته شده است. از نظریه هنجارهای رسانه ای و مسئولیت اجتماعی در جهت بررسی راهبردهای رسانه ای خبرگزاری های غیردولتی در پوشش و انعکاس اخبار، وظایف و تعهدات آن ها در قبال مخاطبان خود و نحوه تعامل آن ها با حاکمیت استفاده شده است.
فصل سوم
روش شناسی تحقیق
۳-۱ مفاهیم به کار رفته در عنوان تحقیق
– خبرگزاری[۳۳]
از نظر لغوی ، واژه «خبرگزاری» یک اسم مرکب است که از دو بخش عربی و فارسی تشکیل شده و معنای آن « ابلاغ و رسانیدن خبر» ، « اطلاع وگزارش دادن «خبر» و «عمل خبرگزار» است.
دهخدا در فرهنگ لغت خود بین خبرگزاری و خبرگزار تفاوت قائل میشود و خبرگزاری را «عمل مخبر» و خبرگزار را « مخبر» می‌نامد. خبرگزاری، عمل فراهم آوردن خبر و در اختیار منابع پخش چون رادیو، روزنامه یا اداره‌ای گذاردن است که خبرها را به دست می‌آورد و منتشر می‌کند ( دهخدا، ۱۳۳۹: ۲۸۵). علت آن که در این تعریف، خبرگزاری، منبع خبری «رادیو» و «روزنامه» تلقی شده است، فراگیر نشدن دیگر وسایل ارتباط جمعی به خصوص تلویزیون در زمان دهخدا بوده است(اسدی و علی آبادی،۱۳۸۱). معین در فرهنگ خود در تعریف خبرگزاری می‌نویسد: «خبرگزاری، اداره و موسسه‌ای است که خبرها را کسب و منتشر می‌کند»(معین،۱۳۷۵:۱۳۹۷).
در فرهنگ عمید نیز آمده است: «خبرگزاری اداره یا بنگاهی است که خبرهای دنیا را با وسایل مختلف جمع آوری می‌کند و برای روزنامه‌ها و سایر موسسات می‌فرستد»(عمید، ۱۳۵۳: ۹۹۱).
این فرهنگ لغت ، خبرگزار را کسی معرفی می‌کند که: «خبرهای روز را برای روزنامه‌ها یا موسسه‌های خبری جمع آوری می‌کند و می‌فرستد (اسدی و علی آبادی ، ۱۳۸۱).
در کتاب ژورنالیسم تودی ( روزنامه نگاری امروز) تعریفی که از خبرگزاری شده مشابه تعریف فر هنگ عمید است. در این تعریف خبرگزاری، سازمانی تلقی شده است که خبرها را از سراسر جهان تهیه، در قبال نگارش و انتشار آن حق الزحمه دریافتمی کند .(۳۲۰:۲۰۰۵, Ferguson)
در میان تعاریف مختلف خبرگزاری تا حدودی کامل ترین تعریف را می توان در کتاب «وسایل جمعی، مقدمه ای بر ارتباطات نوین» یافت. این کتاب خبرگزاری را این گونه تعریف کرده است: سازمانی که مطالب خبری را جمع آوری می کند، آنها را در شکل مناسب تهیه می نماید و (از طریق سیم یا ماهواره) به روزنامه ها و ایستگاه های رادیو و تلویزیون ( سخن پراکنی) سراسر کشورهایی که برای این خدمات پول می پردازند، می فرستد. (۲۵۰:۲۰۱۱,Sterin)
کتاب شناسنامه خبرگزاری جهان، تعریف معین را کلی و تا حدودی مبهم و فاقد مرزبندی روشن بین خبرگزاری و دیگر موسسات خبری و اطلاع رسانی می‌داند اما می‌افزاید که در فرهنگ عمید تا حدودی این مرز روشن شده است کار خبرگزاری تولید خبر خام است تا مطبوعات و رادیو و تلویزیون از آنها استفاده کنند. چیزی که باعث رونق یک خبرگزاری می شود، این است که اخبار را دست اول و بی واسطه تهیه کند و در اختیاررسانه ها قرار دهد. خبرگزاری ها تهیه کننده مطالب خبری، سوابق، جزئیات خبر یا حتی مقالات توام با تفسیر و تحلیل هستند و از این رو بسیاری از نشریات به خصوص روزنامه ها برای دریافت اطلاعات می توانند مشترک خبرگزاری ها شوند ( علی آبادی و اسدی ، ۱۳۸۱).
دکتر یونس شکرخواه ، استاد ارتباطات نیز می گوید : خبرگزاری به مفهوم کلاسیک آن یک سازمان تخصصی محلی، ملی و بین المللی برای گرد آوری و توزیع خبر است که ماموریت تولید و توزیع خبر برای روزنامه ها ، مجلات و سازمان های رادیویی و تلویزیونی را بر عهده دارد. خبرگزاری ها منابع اولیه هستند و برای منابع ثانویه (روزنامه ها ، مجلات و …) خبر تولید می کنند. آنها تولید کننده مواد خام خبری هستند و پردازشگر اخبار دیگران محسوب نمی شوند(حمامی زاده، ۱۳۹۲).
-خبرگزاری غیردولتی: خبرگزاری که در ساختار، تأمین بودجه و مدیریت هیچ‌گونه وابستگی مستقیم و یا غیرمستقیم به هیچ‌یک از نهادها و سازمان‌های دولتی نداشته و از هر نظر مستقل از نهادهای حاکمیتی بوده و تنها از قوانین موجود رسانه‌ای تبعیت کند.
-وب‌سایت خبری: وب‌سایت یا پایگاهی اینترنتی که از طریق محتوای دیجیتال و با استفاده از امکانات وب (متن، عکس، صدا، فیلم و چندرسانه‌ای) دست به تولید، جمع‌آوری، انتشار و بازنشر رویدادهای خبری کرده و به‌منظور واکاوی بیشتر آنها و ارائه دیدگاه‌های خود، گزارش‌های تحلیلی نیز در ارتباط با چگونگی و چرایی این رخدادها تولید و منتشر می‌کند.
-وب‌سایت خبری غیردولتی: وب‌سایتی که در ساختار، تأمین بودجه و مدیریت هیچ‌گونه وابستگی مستقیم و یا غیرمستقیم به هیچ‌یک از نهادها و سازمان‌های دولتی نداشته و از هر نظر مستقل از نهادهای حاکمیتی بوده و تنها از قوانین موجود رسانه‌ای تبعیت کند
-حاکمیت :در این پژوهش مراد از حاکمیت مجموعه تمام افراد، نهادها، سازمان‌ها، ادارات و دستگاه‌هایی است که نظام سیاسی کشور (که دارای قدرت اجرایی و تصمیم‌گیری در حوزه مسائل سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است) را تشکیل می‌دهد.
-تهدید: بیم کردن،ترسانیدن ، نیک ترسانیدن ، بیم دادن، ترسانیدن ( دهخدا و معین ).
-فرصت: فرصت شماردن (شمردن );از فرصت استفاده کردن. موقع را مناسب دیدن. حداکثر استفاده کردن از چیزی (دهخدا).۱-وقت مناسب برای انجام دادن کاری. ۲ – مجال، وقت (فرهنگ معین).
۳-۲روش تحقیق:
تحقیق پیمایشی یا زمینه یابی از جمله مهمترین روشهای تحقیق در علوم اجتماعی به شمار می‌روند که از کاربرد های فراوانی در حوزه بررسی افکار عمومی برخوردار هستند. پروژه های مختلف نظرسنجی و افکار سنجی، با بهره مندی از این روش طراحی و اجرا می شوند. به همین دلیل ما نیز در این تحقیق از روش پیمایشی استفاده کرده ایم واز پرسشنامه برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده است.
۳-۳ جامعه آماری و حجم نمونه
جامعه عبارت است از همه اعضای واقعی یا فرضی که علاقه‌مند هستیم یافته‌های تحقیق را به آنها تعمیم دهیم. به عبارت دیگر جامعه شامل گروهی از افراد، اشیاء یا حوادث است که حداقل دارای یک صفت یا ویژگی مشترک هستند (دلاور، ۱۳۸۳: ۱۲۰). جامعه آماری نیز همان جامعه اصلی است که از آن نمونه‌ای نمایا یا معرف به دست آمده باشد (ساروخانی، ۱۳۸۴: ۱۵۷).
جامعه آماری این تحقیق شامل همه کارشناسان و فعالان رسانه، مدیران رسانه‌ها و همچنین مسئولان رسانه‌ای است که در سطح شهر تهران فعالیت می کنند.
۳-۴ تعیین حجم نمونه و روش نمونه گیری
چنانچه جامعه آماری بزرگ باشد، محقق با توجه به محدودیت امکانات ناچار است از بین افراد جامعه تعداد مشخصی را به عنوان نمونه برگزیند و با مطالعه این جمع محدود، ویژگیها و صفات جامعه را مطالعه کرده ، شاخصها و اندازه های آماری آن را محاسبه کند. به این جامعه محدود، نمونه می گویند. نمونه عبارتست از تعدادی از افراد جامعه که صفات آنها با صفات جامعه مشابهت داشته و معرف جامعه بوده و از تجانس و همگنی با افراد جامعه برخوردار باشند.
با توجه به بزرگی جامعه آماری، تعداد ۹۸ نفر به صورت تصادفی انتخاب گردید. با استفاده از فرمول زیر(کوکران) در نمونه گیری، و با قرار دادن مقادیر زیر، حجم نمونه برابر ۹۵ نفر برآورد میشود که به منظور از بین بردن اثر مقادیر بیپاسخ احتمالی تا ۹۸ نمونه افزایش داده شد.
d: درجه اطمینان = ۰٫۱
N: حجم جمعیت آماری = ۱۰۰۰۰
t: ضریب اطمینان ۹۵ درصد = ۱٫۹۶
| برای دانلود متن کامل این فایل به سایت torsa.ir مراجعه نمایید. |