Blog

2-3- تفکر استراتژیک 73
2-3-1- ضرورت تفکر استراتژیک 73
2-3-2- تعریف تفکر 73
2-3-2-1- تعریف تفکر 73

2-3-2-2- ویژگی‌های تفکر 77
2-3-2-3- مزایای تفکر 81
2-3-2-4- تفکر همگرا و واگرا 82
2-3-2-5- تفکر انتقادی 84
2-3-2-5-1- تعاریف تفکر انتقادی 84
2-3-2-5-2- تعاریف و نظریه‌های مبتنی بر روانشناسی 86
2-3-2-5-3- تعاریف مبتنی بر فلسفه 87
2-3-3- تفکر استراتژیک 88
2-3-5- فرایند تفکر استراتژیک 92
2-3-6- کارکرد تفکر استراتژیک 93
2-3-7- سطوح تفکر استراتژیک درسازمان وارتباط با مدیریت دانش 95
2-3-8- عوامل زمینه‌ای موثر بر تفکر استراتژیک و ارتباط با مدیریت دانش 97
2-3-9- رویکردهای تفکر استراتژیک وجایگاه مدیریت دانش در هر رویکرد 100
2-3-9-1- هرگونه تفکر درباره استراتژی، تفکر استراتژیک است. 100
2-3-9-2- تفکر استراتژیک مربوط به مرحله تدوین استراتژی در برنامه‌ریزی استراتژیک است. 101
2-3-9-3- برنامه ریزی استراتژیک در طی زمان به تفکر استراتژیک تکامل یافته است. 102
2-3-9-4- تفکر استراتژیک تحلیلی است. 103
2-3-9-5- برنامه‌ریزی استراتژیک و تفکر استراتژیک دو سبک تفکر مجزا هستند و تفکر استراتژیک باید قبل از برنامه‌ریزی استراتژیک مطرح شود. 106
2-3-9-6- تفکر استراتژیک یادگیری دو حلقه‌ای است. 109
2-3-9-7- ابزارهای برنامه ریزی استراتژیک برای بهبود تفکر استراتژیک است. 114
2-3-9-8- استراتژی به عنوان تلفیقی از تحلیل و فرایند 116
2-4- عوامل فرایندی تفکر استراتژیک 118
2-4-1- نیت استراتژیک 118
2-4-1-1- نیت استراتژیک: 118
5- بازپس‌گیری منابع از بازار در کوتاه‌ترین زمان ممکن 123
2-4-1-2- چشمانداز مشترک: ایجاد حس پایبندی در گروه با خلق تصویری مشترک از آیندهای که در پی آن هستیم‌ و تدوین اصول و اقدام 123
2-4-2- تفکر سیستمی و یادگیری 125
2-4-2-1- تعریف سیستم 125
2-4-2-2-یادگیری 129
2-4-2-3- تعریف مدیریت دانش 130
2-4-2-4- طبقه بندی ابعاد دانش سازمانی 131
2-4-2-5- سازمان یادگیرنده 131
2-4-2-6- منحنی یادگیری و صرفه‌های مقیاس 135
2-4-2-7- یادگیری و پویایی‌شناسی سیستم‌ها 136
2-4-2-8- یادگیری فرایندی است بازخوردی 137
2-4-2-9- مدل‌های ذهنی 140
2-4-2-10- ادراک 144
2-4-2-11- هوش سازمانی 146
2-4-3- انعطاف پذیری استراتژیک 148
2-3-4-1-تعریف انعطاف پذیری سازمانی 150
2-4-3-1- چابکی استراتژیک: یک چالش 154
2-4-3-2- سیالی منابع 154
2-4-3-3- توانمندی‌های کلیدی در برپایی چابکی استراتژیک 155
2-4-3-4- منابع حبس شده 156
2-4-4- خلاقیت 157
2-4-5- تشخیص استراتژیک 160
2-4-5-1-خصلت تهاجمی استراتژیک 160
فصل سوم 164
3-1- مقدمه 165
3-2- روش تحقیق 166
3-3- روش گردآوری اطلاعات 167
3-4- قلمروهای تحقیق 167
3-5- متغیرهای تحقیق 167
3-6- جامعه، حجم نمونه و روش نمونه گیری 168
3-7- ابزار جمع آوری داده های تحقیق 170
3-8- مقیاس ابزار اندازه‌گیری (پرسشنامه) تحقیق 173
3-9- روایی و پایایی ابزار اندازه‌گیری 175
3-9-1- روایی (اعتبار) ابزار اندازه‌گیری 175
3-9-2- پایایی (قابلیت اعتماد) ابزار اندازه گیری 176
3-10- روش‌های مورد نظر برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیه ها 177
3-11- خلاصه فصل 178
فصل چهارم 179
4-1- پیچیدگی 180
4-2- تازگی نسبی 184
4-3- شفافیت محیطی 189
4-4- سرعت تغییر محیطی 195
4-5- رابطه بین پیچیدگی محیطی و تفکر استراتژیک 208
4-6- رابطه بین تازگی نسبی محیط و تفکر استراتژیک 208
4-7- رابطه بین شفافیت محیط و تفکر استراتژیک 209
4-8- رابطه بین سرعت تغییرات محیطی و تفکر استراتژیک 209
4-9- ماتریس همبستگی متغییرهای تحقیق 210
4-10- رگرسیون چند متغیره 211
فصل پنجم 214
5-1-یافته ها 215
5-1-1- فرضیه اول تحقیق: 215
5-1-2- فرضیه دوم تحقیق: 216
5-1-3- فرضیه سوم تحقیق: 216
5-1-4- فرضیه چهارم: 217
5-2-پیشنهادات 218
فرایند شناسایی مسأله استراتژیک عبارت است از: 221
گام اول 221
گام دوم 222
گام سوم 222
5-2-2- مدیریت علایم ضعیف محیطی 223
فهرست منابع فارسی: 226
فهرست منابع لاتین 228
پیوست‌ 234
پرسشنامه 234

فهرست جداول:
جدول 2-1- ویژگی‌ها و شرایط سه الگوی استراتژیک پردازی 52
جدول2-2- علل عدم کارآیی برنامه ریری استراتژیک 63
جدول 2-3- ویژگی طرز تفکر خطی و غیرخطی 126
جدول2-4- ویژگیهای طرز تفکر خطی و غیرخطی در شناسایی و حل مسائل 127
جدول2-5- تعاریف مدیریت دانش 130
جدول 2-6- تعاریف هوش سازمانی 146
جدول 2-7- برخی از مفاهیم انعطاف پذیری استراتژیک 149
جدول2-8- مقیاس تلاطم 160
جدول2-9- تطابق خصلت تهاجمی با تلاطم 161
جدول2-10- پاسخ‌گویی توانمندی 161
جدول2-11- تطابق سه جزء تهاجم و توان پاسخگویی با تلاطم برای بهینه سازی بازده سرمایه موسسه 162
جدول3-1- نمونه گیری از شهرک‌های صنعتی 170
جدول 3-2- طبقه بندی سؤالات پرسشنامه به تفکیک متغیرها 172
جدول 3-3- طبقه بندی سؤالات پرسش مربوط به تفکر استراتژیک به تفکیک متغیرها 173
جدول 3-4- آلفای کرونباخ هر یک از ابعاد پرسشنامه 177
جدول 4-1- توزیع فراوانی و درصدی مقیاس تعداد رقبا با اهداف مشابه 180
جدول 4-2- توزیع فراوانی و درصدی مقیاس تعداد تأمین کنندگان 181
جدول 4-3- توزیع فراوانی و درصدی مقیاس تعداد و تنوع مشتریان 183
جدول 4-4- توزیع فراوانی و درصدی مقیاس سلیقه و انگیزه مشتریان 184
جدول 4-5- توزیع فراوانی و درصدی مقیاس منابع و قابلیت رقبا 186
جدول4-6- توزیع فراوانی و درصدی مقیاس سیاست‌ها و قوانین و مقررات دولت 187
جدول 4-7- توزیع فراوانی و درصدی مقیاس وجود اطلاعات شفاف آینده 189
جدول 4-8- توزیع فراوانی و درصدی مقیاس نظام اطلاعاتی 191

جدول 4-9- توزیع فراوانی و درصدی مقیاس مدیریت مسأله 192
جدول 4-10- توزیع فراوانی و درصدی مقیاس علایم ضعف 194
جدول 4-11- توزیع فراوانی و درصدی مقیاس بازار 195
جدول 4-12- توزیع فراوانی و درصدی مقیاس سلیقه مشتریان 196
جدول 4-13- توزیع فراوانی و درصدی مقیاس فناوری 196
جدول 4-14- توزیع فراوانی و درصدی مقیاس قوانین و مقررات دولت 197
جدول 4-15- توزیع فراوانی و درصدی مقیاس رقبا 198
جدول 4-16- توزیع فراوانی و درصدی مقیاس دگرگونی‌های سیاسی و فشارهای اجتماعی 199
جدول 4-17- توزیع فراوانی و درصدی متغیر تفکر استراتژیک 200
جدول4-18- معرف‌ها یا متغیرها و ضریب روایی نهایی هر یک از آنها 203
جدول 4-19- ضریب همبستگی پیرسون برای رابطه بین مولفه‌های پیچیدگی محیط و تفکر استراتژیک 204
جدول4-20- ضریب همبستگی پیرسون برای رابطه بین مولفه‌های تازگی نسبی و تفکر استراتژیک 205
جدول 4-21- ضریب همبستگی پیرسون برای رابطه بین مولفه‌های شفافیت محیطی و تفکر استراتژیک 206
جدول 4-22- ضریب همبستگی پیرسون برای رابطه بین مولفه های سرعت تغییرات محیطی و تفکر استراتژیک 207
جدول4-23- ضریب همبستگی پیرسون برای رابطه بین پیچیدگی محیط و تفکر استراتژیک 208
جدول 4-24- ضریب همبستگی پیرسون برای رابطه بین تازگی نسبی محیط و تفکر استراتژیک 208
جدول 4-25- ضریب همبستگی پیرسون برای رابطه بین شفافیت محیط و تفکر استراتژیک 209
جدول 4-26- ضریب همبستگی پیرسون برای رابطه بین سرعت تغییرات و تفکر استراتژیک 209
جدول4-27- ماتریس همبستگی متغییرهای تحقیق 210
جدول 4-28- متغیرهای وارد شده/حذف شده 211
جدول 4-29- خلاصه مدل رگرسیون 211
جدول 4-30- معناداری جدول رگرسیونی 212
جدول 4-31- ضرایب استاندارد شده رگرسیون 212
جدول5-1- آزمون فرضیات 218

فهرست نمودارها:
نمودار 2-1- فرآیند استراتژی به مثابه: هنر، صناعت و علم 72
نموار 2-2- مقایسه انواع تفکر 92
نمودار 2-3- یادگیری یک فرایند بازخوردی است. 137
نمودار 2-4- یادگیری تک حلقه ای 139
نمودار2-5- یادگیری دو حلقه ای 140
نمودار 2-6- تحلیل سیستم 143
نمودار 2-7- فرآیندهای فرعی ادراک 144
نمودار 2-8- ابعاد حساسیت استراتژیک 155
نمودار 2-9- از مدیریت استراتژیک به استراتژی سریع 156
نمودار 3-1- مراحل اجرایی تحقیق 166
نمودار 4-1- شرکت از تعداد زیادی با اهداف مشابه برخوردار است 180
نمودار4-2- رقبای بالاقوه زیادی برای ورود به عرصه رقابت با شرکت وجود دارد 181
نمودار 4-3- شرکت من با تأمین‌کنندگان زیادی روبروست که مواد اولیه برای شرکت فراهم می‌آورند. 182
نمودار 4-4- شرکت من با تأمین کنندگانی مواجه است که هر کدام سهم کمی از بازار را در اختیار دارند. 182
نمودار 4-5- تأمین کنندگان از اهداف مشابه برخوردار هستند. 182
نمودار 4-6- شرکت با تعداد زیادی مشتری مواجه است که از سلایق یکسان برخوردارند 183
نمودار 4-7- هرکدام از مشتریان شرکت، سهم کمی از فروش شرکت را در اختیار دارند 184
نمودار 4-8- سلیقه مشتریان درباره‌ی محصولات شرکت پی در پی جدید می‌شود 185
نمودار 4-9-انگیزه‌ی مشتریان درباره محصولات شرکت تغییر می‌کند 185
نمودار 4-10- رقابت جدیدی پی در پی به محیط رقابت صنعت وارد می‌شوند 186
نمودار 4-11- رقبا پیوسته از اهداف و استراتژی جدیدی بهره می‌گیرند 186

نمودار 4-12- رقبا پیوسته از منابع، قابلیت‌ها و توانمندی‌های جدیدی بهره می‌گیرند 187
نمودار 4-13- سیاست‌های تأمین مالی وارائه تسهیلات دولت به شرکت‌ها به شدت در حال تغییر است. 188
نمودار 4-14- سیاست‌های مالیاتی دولت و دریافت مالیات سریع تغییر می‌کند 188
نمودار 4-15- سیاست‌های ارزی دولت به شدت در حال تغییر است 188
نمودار 4-16- اطلاعات آینده محیط قابل شناسایی است و شرکت می‌تواند از شیوه برنامه‌ریزی استراتژیک (مقطع 5 ساله) استفاده کند 190
نمودار 4-17- محیط فعالیت شرکت مبهم است و شرکت به جای تأکید بر برنامه‌ریزی از تفکر استراتژیک استقبال می‌کند 190
نمودار 4-18- مدیریت برای کسب اطلاعات به شدت به مراقبت از محیط می‌پردازد 191
نمودار 4-19- مدیریت نظام اطلاعات شرکت رسمی و مستند است 192
نمودار 4-20- مدیریت شرکت کلیه تصمیمات را بر اساس شناسایی مسایل استراتژیک اتخاذ می‌کند 193
نمودار 4-21- مدیریت شرکت از قدرت بالایی در اداره مسایل استراتژیک برخوردار است 193
نمودار 4-22- مدیریت شرکت از توانمندی بالایی در شناسایی علایم ضعف دارد 194
نمودار 4-23- سبک رهبری مدیریت شرکت مدیریت علایم ضعف است 194
نمودار 4-24- اندازه بازار صنعت به شدت در حال تغییر است 195
نمودار 4-25- در صنعت ما سلیقه مشتریان به شرکت تغییر می‌کند 196
نمودار 4-26- در صنعت نوآوری به صورت مستمر در حیطه فناوری تولید رخ می‌دهد 197
نمودار 4-27- قوانین و مقررات دولت نسبت به صنعت به شدت تغییر می‌کند 198
نمودار 4-28- تعداد رقبای بالقوه برای ورود به صنعت به شدت در حال افزایش می‌باشد 198
نمودار 4-29- دگرگونی‌های سیاسی و فشارهای اجتماعی در صنعت رو به افزایش است 199
نمودار 4-30- تصمیمات راهبردی شرکت من سیستماتیک است. 200
نمودار 4-31- تصمیمات راهبردی شرکت خلاقانه است. 201
نمودار 4-32- تصمیمات راهبردی شرکت چشم اندازگر و مبتنی بر نیت استراتژیک است 201
نمودار4-33- تصمیمات راهبردی شرکت مبتنی بر یادگیری پیوسته از محیط است 201
نمودار 4-34- تصمیمات راهبردی شرکت مبتنی بر هوشمندی رقابتی است 202
نمودار 4-35- تصمیمات راهبردی شرکت مبتنی بر تشخیص استراتژیک است 202

چکیده:
پیچیدگی محیط فعالیت سازمان‌ها درعرصه تقاضای بازار، رقبا و فناوری و تازگی نسبی در چالش‌های پی در پی که آنها در محیط خود با آن مواجه می‌شوند منجر به دشوارشدن تصمیمگیری شده است. تفکر استراتژیک در برگیرنده خلاقیت، کاوش و درک ناپیوستگی در سازمان و محیط آن است، لذا در پژوهش‌های بسیاری به اهمیت دارا بودن قابلیت تفکر استراتژیک برای مدیران اشاره شده است. هدف از پایان نامه حاضر بررسی اثرات مؤلفه‌های محیطی بر تفکر استراتژیک دربنگاه‌های اقتصادی است. تفکر استراتژیک به عنوان یک فرایند تعاملی پیچیده تحت تأثیر عوامل و متغیرهای گوناگون است که تلاطم محیطی از مهم‌ترین این عوامل به شمار می‌آیند. تلاطم محیط معیاری مرکب از تغییرپذیری و آینده نگری در محیط فعالیت بنگاه‌هاست که با چهار مشخصه‌ی پیچیدگی محیط، تازگی نسبی چالش‌های پی در پی محیط، شفافیت و میزان روشن بودن آینده و سرعت تغییر مؤلفه‌های محیط مشخص می‌شود.
نتایج این تحقیق که حاصل جمع‌آوری اطلاعات از یک نمونه 270 نفری می‌باشد نشان می‌دهد درجامعه مورد بررسی بین پیچیدگی محیط، تازگی نسبی چالش‌های پی در پی محیط، شفافیت و میزان روشن بودن آینده و سرعت تغییرمؤلفه‌های محیط با مؤلفه‌های تفکر استراتژیک ارتباط معنادار وجود دارد. نتایج نشان می دهد مدیریت بنگاه‌های اقتصادی بابرخورداری از سیستم مدیریت مسایل استراتژیک، مدیریت علایم ضعیف و مدیریت غافلگیری، باید اطلاعات محیطی را شناسایی و تحلیل نمایند تا مؤلفه‌های تفکر استراتژیک ارتقا یافته و در نتیجه عملکرد بنگاه بهبود یابد.

فصل اول

1-1- مقدمه
تفکر استراتژیک مؤثر در برگیرنده‌ی خلاقیت، کاوش و درک ناپیوستگی در سازمان و محیط آن است، لذا در پژوهش‌های بسیاری به اهمیت دارا بودن قابلیت تفکر استراتژیک برای مدیران اشاره شده است. هدف از نگارش پژوهش حاضر ابتدا بررسی پارادایم‌ها و رویکردهای متعدد مرتبط با تفکر استراتژیک است تا بتوان ابعاد شناخته شده و زمینه‌ها و زوایای ناشناخته تفکر استراتژیک را بررسی نمود. این پژوهش که به روش «تحلیل مضمون» انجام شده است، پارادایم‌ها، رویکردها، مکاتب، سطوح سازمانی و عوامل زمینه‌ای مؤثر بر تفکر استراتژیک را با استفاده از مدل‌های موجود بررسی و تحلیل می‌کند و پس مدل مناسب برای تفکر استراتژیک را در بنگاه‌های صنعتیارائه می‌دهد. اثربخشی تفکر استراتژیک برای ایجاد مزیت رقابتی پایدار و به تبع آن بهبود عملکرد سازمان‌ها، نیازمندارائه الگوهای است که مؤلفه‌های تفکر استراتژیک را در تعامل کامل با تحلیل عناصر محیط صنعت شامل رقابت، بازار و مشتریانارائه نموده وعلاوه بر فرایند تفکر استراتژیک، محتوی را با توجه به نوع صنعتارائه دهد.
1-2- ضرورت تحقیق
نظام مدیریتی مورد استفاده‌ی یک سازمان عامل تعیین کننده