کامل ترین مجموعه فرهنگ لغت کوچه بازاری قسمت هشتم

رسوخ کردن-در دل اثر کردن-رخنه و نفوذ کردن

تو روی کسی چیزی گفتن-رو در روی کسی چیزی گفتن

اطفال باغ(گل‌های تازه)

چاقالو-چاق-فربه
از خنده روده بر شدن(از شدت خنده بی‌حال شدن)
رک حرف زدن-بدون پروا و ملاحظه حرف زدن-صریح و روشن سخن گفتن

بوی حلوای کسی آمدن-قطعی شدن مرگ کسی

 

بی اشتها-بی میل به غذا

از پشه گوشت کبابی خواستن-خواهش یا انتظاری نابه‌جا و نشدنی داشتن

 

آب به آسیاب کسی ریختن(با زحمت خود سود دیگری را فراهم کردن)

 

دندان طمع از چیزی کشیدن-از چیزی چشم پوشیدن-دست کشیدن-رها کردن

زیرش زدن-زیر چیزی زدن

دم و دود-مجلس گرم مهمانی-دود تریاک و شیره و سیگار و چپق

خاکشیر-کنایه از خرد و ریز ریز

آبستن فرزندکش-دنیا-روزگار

به غوره مویز شدن-آموزش ندیده و بی تجربه ادعا داشتن

خیس کردن برنج-در آب ریختن برنج

خاصه-خان لقب آرایشگر شاهان قاجار

بخرج دادن-نشان دادن-مصرف کردن-جلوه دادن

جان پناه-محل امن-آن چه جان را حفظ کند. پناهگاه

 
انگشت خوردن(افسوس خوردن، پشیمان بودن)

از غورگی مویز شدن(مقدمات کاری را فرانگرفته ادعای استادی کردن)

ریش چیزی درآمدن-کهنه و منسوخ شدن

حرف پراندن-بدون اندیشیدن چیزی گفتن
دل غشه گرفتن-متاثر و ناراحت شدن-بی حال شدن-دچار ضعف شدن

انگشت به دهان نهادن-متحیر ماندن

خالی بستن-چاخان کردن-بلوف زدن

پا بر جا-ثابت قدم-استوار

اَجق وَجق-چیزی با رنگ‌های تند و زننده-دارای ترکیب ناهماهنگ

پَرپَر زدن-به سختی جان کندن-بی تابی بسیار کردن

تو هفت آسمان یک ستاره نداشتن-در نهایت فقر و تنگدستی بودن

ادب کردن(با تنبیه آموختن، آدم کردن)

آمدکار-شگون-فال نیک-خجستگی

بار گردن کسی گذاشتن-کاری را به زور و اصرار به عهده ی کسی گذاشتن

آب چشم گرفتن(ترسانیدن، به گریه انداختن)

چله بُری کردن-رفت و آمد بسیار کردن

افسار کسی را شل کردن(به کسی آزادی کمی دادن)
جا رختی-چوب رختی-چیزی که رخت را به آن می آویزند
آنکادر کردن-اصطلاحی در ارتش برای جمع‌کردن رختخواب

جغور بغور-جگر و دل و قلوه ی گاو یا گوسفند که خرد کرده و با پیاز در روغن سرخ کنند

 

جِر زن-کسی که در بازی یا کاری دبه در می آورد

چنگ مالی کردن-چیزی را زیاد دست مالی کردن

 
خایه دستمال کردن-چاپلوسی کردن-منت کشیدن
آبِ سیاه-نیمه کوری

 
خط زدن-با خط کشیدن روی چیزی آن را باطل کردن

آواز دادن(خواستن)

پاشنه ی کفش ور کشیدن-آماده ی انجام کاری شدن

چله خانه-محل ریاضت کشیدن

 

استخوان در گلو داشتن-رنج و سختی کشیدن

رده-حرف زشت یا نامربوط

چِل بسم الله-لوحه ی کوچکی که در آن آیات قرآن می نوشتند و برای دفع چشم زخم بر گردن کودک می آویختند

خجالت زده شدن-شرمسار شدن-شرمنده شدن

تکیه کلام-آن چه که در موضوع اثری ندارد ولی پی در پی تکرار کنند

آتشخوار(ظالم، حرام‌خوار)

دست کشیدن از کار-کار را تعطیل کردن
آستین از دهان برداشتن(خندیدن)
برق از کسی پریدن-سخت ترسیدن-جا خوردن
از دهان گنده‌تر حرف زدن(گفتن مطالبی که در حد گوینده نیست)
چله اش افتادن-آبستن نشدن زن

 

الف-قاچ خربزه و از این قبیل-بچه‌ی کوچک-سیخ-راست

بستن-یخ ردن-منجمد شدن-منعقد شدن-سفت شدن-ریختن بیش از اندازه-هدف قرار دادن

بلند بالا-قد بلند

دَم دار-هوای گرم و پر رطوبت

زیر دندان کسی مزه کردن-از چیزی خوش آمدن-خواهان تکرار چیزی بودن

بچه باز-مردی که به پسربچگان تمایل جنسی دارد

انگشت خوردن-افسوس خوردن-پشیمان بودن

حبف و میل-ریخت و پاش

زاغه-جای نگاه داری گاو و گوسفند-حانه ی بسیار محقر-انبار مهمات

خواستگار-کسی که به پسندیدن و گُزیدن دختر یا زنی می فرستند

زهرمار خوردن-کوفت کردن-خوردن به تحقیر

خاکروبه-زباله-آشغال

آب و تاب-تکلف-لفت و لعاب-تفصیل

دود چراغ خوردن-زحمت کشیدن-تحمل رنج کردن-استخوان خرد کردن

بی حوصله-ناشکیبا-شتابزده

به کوچه ی علی چپ زدن خود-خود را به آن راه زدن-خود را به نادانی

باد دادن-تلف کردن-در برابر باد قرار دادن

چیز خور شدن-مسموم شدن

خاک پاک-زادگاه

روی حرف کسی حرف نزدن-با حرف کسی مخالفت نکردن
زدگی-لک یا خرابی در میوه یا پارچه
پی آتش آمدن-زیاد نماندن-زود برگشتن
به چشم آمدن-قابل توجه بودن-ارزش داشتن

تاپ و توپ-سر و صدای ضربه-داد و فریاد
چیز خور شدن-مسموم شدن

رو به رو کردن-در برابر هم وادار به اظهار عقیده کردن

تکیه-محلی برای روضه خوانی-پشت به چیزی دادن

خوشمزه-آدم اهل شوخی-بذله گو

 

پوست سگ به روی خود کشیدن-بی شرمی را به نهایت رساندن
آب از دریا بخشیدن-از کیسه‌ی خلیفه بخشیدن
حسرت-آرزوی سخت-خواهش بزرگ

چُس افاده-افاده ی بی جا

 

آفتاب‌زردی(غروب آفتاب)

آب حیات-عشق و محبت-دهان معشوق
زردی کشیدن-تحمل کردن-سختی دیدن-انتظار کشیدن

بیلاخ-بالا بردن و نشان دادن انگشت شست به هنگام ناباوری به معنی : آنچه که می گویی خیالی بیش نیست-فقط این انگشت به تو می رسد. مترادف شیشکی

چله بُری کردن-رفت و آمد بسیار کردن

استغفرالله(خدا نکند، خدای نکرده، هرگز)

دست دوم-کار کرده-مستعمل

خرده فروش-فروشنده ی اجناس در اندازه های کم

خام عقلی-حماقت-دیوانگی
خاطرجمع شدن-مطمئن شدن

از رو بردن-خجالت دادن-مقاومت حریف را در هم شکستن

دده سیاه-نوکر-نوکر سیاه

زنده شدن-حق بازی دوباره پیدا کردن

اجاق‌کور-نازا-بی فرزند

تو خالی-دروغین-غیر واقعی-بی عرضه-دارای ظاهر غلط اندار

تحت الشعاع بودن-زیر نفوذ و تاثیر دیگری بودن

خروس جنگی-کسی که به اندک چیزی به ستیزه برمی خیزد
آب‌کور-کسی که سودش به دیگران نمی رسد

تف انداختن-تف کردن-سخت اظهار نفرت کردن

دادار دودور-عِرض و ناموس زن-آلت تناسلی مرد-هارت و پورت

زردمبو-آدم ضعیف و کم خون-دارای رنگ و روی زرد

خیسیدن-خیس خوردن-خیس شدن

خُلق تنگ-عصبانی-خشمگین

بند زدن-به یکدیگر وصل کردن-به هم چسباندن
چله اش افتادن-آبستن نشدن زن

از پشه گوشت کبابی خواستن(خواهش یا انتظاری نابه‌جا و نشدنی داشتن)

 

تپه ماهور-زمین ناهموار

 

دیمی حرف زدن-سخن گفتن بدون اندیشیدن-حرف بی هوده و مفت زدن

تیر مالی-لاغر-باریک-ضعیف-دختر بلند بالا

ذلیل مرده-ذلیل شده

خر کسی را نعل کردن-رشوه دادن-سبیل کسی را چرب کردن-راضی کردن

درز و دوز-شکافتن و دوختن-راست و ریس کردن کار

روغن ریختن و عسل جمع کردن-نهایت پاکیزگی و نظافت
بیدار خوابی-خواب سبک-بیدار شدن پیاپی

داد کشیدن-عصبانیت و خشم نشان دادن

آبدیده(جلا یافته، آزموده و مجرب)

پف کردن-ورم کردن-باد کردن-مغرور شدن
خودرنگ-دارای رنگ طبیعی

 

تخم چیزی ورافتادن-ریشه کن شدن

از بای بسم الله تا تای تَمَت-از اول تا آخر-از سیر تا پیاز

دل کسی برای چیزی لک زدن-بسیار آرزومند چیزی بودن-سخت در حسرت چیزی بودن
بستری-خوابیده در بستر-بیمار

جاصابونی-ظرفی که صابون را در آن می گذارند

 

بساط-جایی در کنار خیابان که دستفروشان کالاهای خود را عرضه می کنند

خیط کردن-نگا. خیت کردن

چشم بازار را درآوردن-چیز بسیار بد و نامرغوب خریدن

دندات روی جگر گذاشتن-طاقت آوردن-تحمل کردن-تاب آوردن

پیش-برنده-آن که جلو است

دانش جو-دانش پژوه-آن که در دانشگاه درس می خواند

اشکال‌تراشی(ایرادگیری، گره در کار اندازی)

تازه عروس-دختری که تازه ازدواج کرده است

زیر قول خود ردن-به گفته ی خود عمل نکردن-عهد خود را شکستن

دو شاخ-دارای دو شقه

دست ننه ات درد نکند-به تمسخر به کسی که کار نادرست کرده است می گویند

چرس رفتن-حشیش کشیدن

حق آب و گل-امتیاز-اعتبار

خر شدن-عقل خود را باختن-فریب خوردن

چو انداختن-شایعه پراکندن

تفنگ بادی-تفنگ ویژه ی بازی کودکان

پا سوخته ی کسی شدن-عاشق کسی شدن-زیان بردن به علت دوستی با کسی

پشت بام-سقف بیرونی بام

خوش خور-کسی که همیشه غذای خوب بخورد
درگیری-گرفتاری-نزاع-جنگ

از صدقۀ سرِ(از عنایت و لطفِ)

دست به ریش کشیدن-با التماس خواهش کردن

زار بودن کار کسی-پیچیده و دشوار بودن کار کسی

خداپسندانه-مورد پسند خدا

 

جانماز آب کشیدن-تظاهر به پرهیزکاری کردن-خود را بی گناه وانمودن

پرت شدن-دور افتادن از مطلب

حیوان-نوعی دشنام به کسی که کاری را از روی بی شعوری کند

راه اندازی-راه انداختن

پا جوش-شاخ های فرعی متصل به ریشه ی درخت

درآوردن دلی از عزا-پس از مدت ها گرسنگی غذای مفصل و مطبوعی خوردن-به خوشی و راحتی ساعتی را گذراندن

چشم زخم زدن-چشم زدن-آسیب رساندن

اجل معلق-مرگ ناگهانی

خودتراش-تیغی که می توان تیغه ی آن را عوض کزد

 

در و تخته به هم خوردن-متناسب هم بودن-لایق هم بودن-با هم جور بودن
پیش خور-از پیش گرفتن حقوق مقرری

ریش شدن-ریش ریش شدن

دهنه سرخود-بی بند و بار

آدم بی‌معنی(آدم بی‌خود)

پیش قسط-پرداختِ پیش از آغاز قسط بندی

از هول هلیم توی دیگ افتادن-از حرص و طمع زیاد به جای سود زیان دیدن

خاله خرسه-دوست نادان

ترک هوا شکستن-کاهش یافتن شدت سرما

چسی درکن-آدم پر مدعا

دسته جمعی-باهم-گروهی

خون دماغ شدن-خون از بینی جاری شدن
خر پول-دارای پول زیاد-تروتمند
دست به سینه ایستادن-در نهایت ادب و آماده ی فرمان ایستادن

چاییدن-سرما خوردن-زکام کردن

پرواربندی-پرورش گاو گوسفند برای سر بریدن

حرف تو حرف آوردن-سخن کسی را قطع کردن-مطلب دیگری را پیش کشیدن

زیپو-بی رنگ و رو-بی رمق-رقیق و بی مزه

بند دل پاره شدن-بسیار ترسیدن-به وحشت افتادن

بی ریش-ناجوانمرد-نامرد

پی پیش-کسی که نوبت دوم بازی مال او است
دو جین-دوازده تا
به تخته زدن-در مقام تعریف و چشم نخوردن کسی بکار می برند

 

اسباب‌کشی(نقل اثاثه از خانه‌ای به خانه‌ی دیگر)

دو دوزه بازی-دو رویی-کلک زنی

 

دست شما درد نکند-از شما سپاس گزارم

چاشت بندی-صبحانه-غذای اندک
جیک در نیاوردن-صدایی در اعتراض بر نیاوردن-کم ترین اعتراضی نکردن

درب و داغان-خرد و متلاشی-پریشان

ازرق شامی-اخمو-ترشرو

دل کسی گرفتن-غمگین شدن-متاثر شدن

خوش و بش-خوش آمد گویی و احوال پرسی-چاق سلامتی کردن

دو رانو نشستن-نشستن چون شتر که نشانه ی ادب است

پاشنه ترکیده-بی سر و پا-آدم پست

راه انداختن کار کسی-وسیله ی تسهیل انجام شدن کار کسی را فراهم کردن-رو به راه کردن کار کسی

 

زور زدن-فعالیت زیاد کردن-به کار بردن زور و نیرو
دست کسی به دهانش رسیدن-از تهی دستی بیرون آمدن-محتاج نبودن

زبان چرب و نرم داشتن-گفتار خوشایند و فریبنده داشتن

دلسرد کردن-ناامید کردن

بُرد-قدرت پرتاب-پیروزی بر حریف

آدم بی‌خود(بی‌شخصیت و بی‌معنی)

 

آجرپاره(جواب کسی که به‌جای بله می‌گوید آره)

تمام و کمال-کامل-به تمامی

 

 

 

پَخ خوردن-تیزی چیزی

خودفروش-فاحشه-خائن

رشوه خواری-دریافت دستمزد برای انجام کاری ناروا و غیرقانونی

اله و بله(چنین و چنان)

دور دست-جایی دور

در رفتن تلنگ-باد صدادار در کردن-کنایه از ضعیف و ناتوان شدن

خاله خامباجی-نگا. خاله خاک انداز

به تور کسی خوردن-سر راه کسی ظاهر شدن-گیر کسی آمدن

اهل بیت(اهل خانه، خانواده)
آسمان با زمین دوختن-داشتن کمال مهارت در تیراندازی

خاصه پز-نانوایی که نان خوب می پزد

چارواداری-زشت-وقیح-بی ادبانه

 

 
پُخ-واژه ی ترکی به معنی مدفوع

پاره شدن چرت ب-ا امری نامنتظر روبرو شدن-جا خوردن

اسیر خاک(مرده، تن‌پرور)
چتری-به شکل نیم دایره-قوسی
دده مطبخی-آدم کثیف و بد بو
دست از سر کسی برداشتن-کسی را رها کردن-به حال خود گذاشتن

زیر قول خود ردن-به گفته ی خود عمل نکردن-عهد خود را شکستن
انگشت زدن-انگشت در چیزی فرو بردن-امضاء کردن با اثر انگشت

بغل گرفتن-در آغوش گرفتن

تریج-آن جاکه آستر درونی جامه با رویه ی آن به هم می پیوندد

دل و دماغ نماندن برای کسی-حال و حوصله ای در کسی نبودن

راه آهن-دو خط آهن موازی که قطار بر آن حرکت می کند

بر و بیا داشتن-رفت و آمد بسیار داشتن-دم و دستگاه داشتن

ابرو آمدن-عشوه ریختن-غمزه کردن

حرف خود را به کرسی نشاندن-نظر خور را به کسی قبولاندن یا تحمیل کردن

خاصه خرجی کردن-استثتا کذاشتن-تبعیض قایل شدن

تریاکی ِ چیزی بودن-سخت به چیزی معتاد بودن

چماق-چوبدست-گرز
آشنایی دادن-خود را معرفی کردن

آنجا رفتن که عرب نی انداخت-به جایی دور و بی‌بازگشت رفتن
چرت بردن کسی را-غالب شدن حالت خواب بر کسی

حضوری-رو در رو

زیش ریش شدن دل-سخت ناراحت شدن-به گریه افتادن و از حال رفتن

زحرکش شدن-یا شکنجه و آزار زیاد کشته شدن
بار آوردن-تربیت کردن-ایجاد کردن-تولید کردن-نتیجه دادن-سبب شدن

 

خرجی دادن-دادن پول لازم برای گذران روزانه

بیلاخ نشان دادن-حرف طرف را باور نکردن-شیشکی بستن

آفتابگیر-جایی که آفتاب بر آن بتابد-سایبان-چتر آفتابی

چپی-مخالف حکومت-وابسته به چپ

چاقوکش-کسی که با چاقو به مردم حمله می کند-آدم شزیر و عربده کش

زیر پای کسی را جارو کردن-سبب اخراج کسی از کاری یا جایی شدن

دست و پنجه نرم کردن-گلاویز شدن-جنگیدن

تنگ هم-چسبیده به هم

دکمه را انداختن-دکمه ی لباس را بستن
بدن نما-جامه ای که بدن از پشت آن دیده شود-آیینه ای که تمام بدن را نشان دهد

چند مرده حلاج بودن-چه اندازه جسارت و توانایی داشتن

خدا وکیلی-صادقانه-راست و درست

بار و بنه-وسایل سفر

چاپچی-دروغ گو-لاف زن

درآوردن شکلک-ادا در آوردن

پر و پا دادن-اتفاق خوبی افتادن
از زبان افتادن-لال شدن
به زخم خود زدن-دردی را درمان کردن-گوشه ای از گرفتاری خود را سامان دادن

چای صاف کن-وسیله ای نوردار برای صاف کردن چای به هنگام ریختن به استکان یا فنجان

پاشنه ی کسی را کشیدن-با فریب کسی را به کاری برانگیختن

پرچانه-پرگو-روده دراز-وراج

از بن ناخن-ذخیره-بندگی-اطاعت

در آمدن گند کاری-برملا شدن افتضاح پنهان شده

 

به راست راست-فرمان نظامی برای گردش به راست
چلو صاف کن-آبکش

پدر کسی در آمدن-بسیار اذیت شدن-دخل کسی آمدن

خشکه مقدس-متدینی که جز اطاعت از ظاهر احکام دینی به چیزی تن نمی دهد

خرج و دخل کردن-برابر شدن هزینه و درآمد

رج کردن-رج بستن

دست گرفتن کسی-مسخره کردن-به ریشخند گرفتن

ریشه دار-با سابقه-قابل اطمینان-محکم

 

بدک-نه چندان بد

پس بودن هوا-خراب بودن اوضاع-نامناسب بودن وضعیت

پیش تختی-پله مانندی برای رفتن به روی تخت مرتفع

دماغ سوخته شدن-بور شدن-خجالت زده شدن-ناکام شدن

بلغمی مزاج-آدم خونسرد و اخمو

رمبیده-خراب شده-فرو ریخته

این هلو این هم گلو(مثل آب خوردن، انجام این کار بسیار آسان است)

رج بستن-به ردیف کردن-دسته کردن

از آب گل آلود ماهی گرفتن(از اوضاع درهم و آشفته بهره گرفتن)

 

تاشو-آن چه روی هم تا و جمع شود

جیغ-فریاد-صدای نازک و بلند

چراغ موشی-هر چراغی که به کمک حلبی یا چیزی مانند شیشه ی مربا به عنوان مخزن نفت و یک فتیله درست شود

 

پرت شدن حواس-از موضوع دور افتادن

خالچه و میخچه گذاشتن-شاخ و برگ دادن-شرح و تفصیل بیش از اندازه دادن

آدم شش‌درچهار(شخص کوچک اندام و ریزنقش)
خوش نقش و نگار-نگا. خوش نقش

پریدن-لب پَر شدن-شکستگی کوچک در کناره ی چیزی

آزار داشتن-انجام کاری به قصد اذیت دیگری-کرم داشتن

تقاص گرفتن-انتقام گرفتن

 

پشتک-پرش از پشت
خر کسی از پل گذشتن-گره کار باز شدن-از گرفتاری خلاص شدن
پا سوخت-پا بد-بد شانس

پابوس-زیارت

ذِله شدن-ذله آمدن

خر گردن-گردن کلفت-بی عار

زاغ-دارای چشمان آبی رنگ

روده کوچکه ی کسی روده بزرگش را خوردن-کنایه از شدت گرسنگی

ریش بابا-نوعی انگور درشت دانه

 

بغض کسی ترکیدن-از حالت گرفتگی و تاثر به گریه افتادن

از خجالت آب شدن(بسیار شرمنده شدن)

بِدو بِدو-با شتاب-سریع

تاکسی تلفنی-نوعی تاکسی که تلفنی درخواست می شود

تسمه از گرده ی کسی کشیدن-کسی را به سود خود بی رحمانه به کار واداشتن

پر گو- پر چانه

الحق-به‌راستی-حقیقتن
اُق زدن(بالا آوردن)

باد به غبغب انداختن-تکبر کردن-خودخواهی نشان دادن

پشت کسی را داشتن-هوای کسی را داشتن-از کسی حمایت کردن

دور کسی یا چیزی را خیط کشیدن-با کسی قطع رابطه کردن-از خیر کسی یا چیزی گذشتن

چهار پادار-کسی که حیوانات باربر دارد و با آن ها کار می کند

حلوا حلوا کردن-نهایت احترام و حق شناسی را کردن

آواز شدن-شهره شدن

چرک-کثیف
چیز خور-مسموم شده